şehirdeki yabancı ne demek?

Şehirdeki Yabancı, 1962 yılında çevrilen Halit Refiğ’in yönetmenliğini üstlendiği Türk filmi.

Öyküsünü Vedat Türkali'nin yazdığı film, toplumsal gerçekçilik akımın önemli bir temsilcisidir.¹ İngiltere'de öğrenim gördükten sonra 1960'lı yıllarda Zonguldak'a dönen mühendis Aydın'ın şehir halkıyla yabancılaşıp çatışması ve bir yandan da maden ocağında işçilerin hakları uğruna verdiği mücadele anlatılmaktadır. Türk sinemasında işçi sorunları ve aydının yabancılaşmasının konu edildiği ilk film olarak kabul görür.²

Yönetmen Halit Refiğ 1952 ile 1953 yılları arasında yaşadığı Zonguldak'a 1962 yılında bu filmin çekimi için giderek filmi çekmiştir.³ Film jeneriğindeki bilgiye göre filmin fon müziğinin Richard Wagner'in eserlerinden derlenmiştir.⁴

Film, 1963 Moskova Film Şenliği'nde gösterilmiş ve filmin oyuncularından Nilüfer Aydan, bu festivalde Şeref Diploması Ödülü'nü kazanmıştır. Film, 9 Mayıs 2008 tarihinde film 11. Uçan Süpürge Uluslararası Kadın Filmleri Festivali'nde açılış filmi olarak tekrar gösterilmiştir.

Filmin konusu

Zonguldaklı bir genç olan Aydın, İngiltere'deki mühendislik eğitimini tamamladıktan sonra Zonguldak'a geri döner ve bir maden işletmesinde çalışmaya başlar. Kömür madenindeki ilk incelemelerinde, destek için kullanılan direklerin bu işe uygun olmadığını tespit edince baba dostu Nazif Usta ile birlikte bunun hesabını sormak ister.

Aydın, eski okul arkadaşı Sabri'nin çıkardığı yerel gazetede, maden işçilerinin sorunlarını ele alan bir yazı yazar. Bu yazı, Şerafettin Toraman'ın temsil ettiği bir çıkar çevresini kızdırır. Söz konusu çevre, çalışanların hayatını hiçe saymakta, emeklerini sömürmekte ve dini duygularını istismar etmektedir. Yazının ateşlediği düşmanlık, rahatı bozulan bu çıkar grubu ile Aydın Bey arasında bir savaşa döner. Genç mühendis önce tehdit edilir, dövülür. Sonunda arkadaş olduğu Selami Bey'in karısı Gönül Hanım'la gayri meşru ilişki yaşadığı şeklinde hakkında dedikodu çıkarılır ve bu dedikodunun bir yerel gazetede haberleştirilmesinden sonra en iyi arkadaşları ile arası açılır. Hem toplumun, hem maden işçilerinin gözünde itibarı düşürülen Aydın Gönül Hanım'ın masum oldukları filmin finalinde ortaya çıkar.